Τα μουσεία δίνουν στον άνθρωπο την ευκαιρία να ικανοποιήσει μια από τις σημαντικότερες ανάγκες του όπως είναι η δημιουργία ενός αρχείου που παρουσιάζει το πώς έζησαν οι άνθρωποι κατά το πέρασμα των χρόνων ενώ του δίνει τη δυνατότητα να εξερευνήσει τα πιστεύω του μέσω καθολικών αληθειών. Κατά την αρχαιότητα το μουσείο περιγράφεται ως «τέμενος» και ήταν αφιερωμένο στη λατρεία των Μουσών. Ήταν χώρος στον οποίο καλλιεργούνταν οι τέχνες, τα γράμματα, η μουσική , ο χορός, η ποίηση και η φιλοσοφία. Εκεί κρύβεται ολόκληρος ο πολιτισμός μας και η αλήθεια του.
Τέλη 17ου με αρχές 18ου αιώνα καθιερώθηκε ο όρος «μουσείο» για συγκεκριμένα κτήρια που στέγαζαν συλλογές αντικειμένων ενώ χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά στην περιγραφή της έκθεσης αντικειμένων του Elias Ashmol στην Οξφόρδη. Ο πρώτος ορισμός για το τί είναι το μουσείο δόθηκε από τον George Groove Brown τo 1889.
Σε αυτό το κείμενο θα ήθελα να σας μιλήσω για ορισμένα αξιόλογα μουσεία του Βόλου στο νομό Μαγνησίας, τα οποία θεωρώ πως είναι καλό να τα επισκεφτεί κάποιος ανεξάρτητα από το αν κατάγεται από αυτήν την περιοχή, γιατί αφορούν την ιστορία όλων των Ελλήνων.
1. Αθανασάκειο Αρχαιολογικό Μουσείο
Το Μουσείο ανεγέρθηκε το 1909 με δωρεά του Αλεξίου Αθανασάκη και είναι από τα σημαντικότερα ελληνικά μουσεία με πρωτότυπη χωροθέτηση. Σε αυτό εκτίθενται αντικείμενα από τους νεολιθικούς οικισμούς του Σέσκλου και του Διμηνίου, πήλινα ειδώλια και σκεύη της γεωμετρικής εποχής από το κάστρο του Βόλου και τις ευρύτερες περιοχές, γλυπτά της κλασικής εποχής και σπάνια αρθρωτά ειδώλια όπως και ανάγλυφα της αλεξανδρινής εποχής από τη Δημητριάδα. Το Μουσείο διαθέτει τα πλουσιότερα και αρτιότερα εκθέματα νεολιθικής εποχής, κάτι που το κατατάσσει στις πρώτες θέσεις στην Ευρώπη. Εκεί, ο μύθος συναντά την Ιστορία, αφού υπάρχει πλέον η επιστημονική σύνδεση της μυθικής πόλης της Ιωλκού, αφετηρία της Αργοναυτικής Εκστρατείας με τον οικισμό του Διμηνίου και τον παράλιο οικισμό των Πευκακίων. Επιπρόσθετα, υπάρχει μια αίθουσα με αναπαράσταση ταφής, αναπαράσταση της αγοράς συνοδευόμενη από ένα σύστημα το οποίο λειτουργεί με αισθητήρα και όταν πλησιάζεις ακούς ομιλίες από την αγορά και ένα σύστημα ύδρευσης, το οποίο πάλι παρουσιάζεται διαδραστικά. Πολύ σημαντικά εκθέματα αποτελούν οι σπάνιες γραπτές στήλες του 3ου αιώνα που διασώζουν στοιχεία ζωγραφικής αρχαίων Ελλήνων σε μαρμάρινα έργα τέχνης.
2. Το Μουσείο της Πόλης του Βόλου
Είναι το πρώτο σύγχρονο μουσείο της Ελλάδας, το οποίο φιλοδοξεί να γίνει ένας χώρος όπου θα εκτίθενται οι ιστορίες ζωής των ανθρώπων της πόλης μαζί με τα υλικά τεκμήρια της δραστηριότητάς τους. Στον αύλειο χώρο του σώζεται τμήμα της ανατολικής πλευράς του τείχους του κάστρου των Παλαιών ενώ κάτω από την αίθουσα των περιοδικών εκθέσεων διατηρούνται και είναι ορατά στον επισκέπτη τμήματα αγωγών διανομής και μεταφοράς των υδάτων, οι οποίοι χρονολογούνται στα μεσοβυζαντινά χρόνια (6ος -7ος αι.). Η λειτουργία του ξεκίνησε τον Δεκέμβριο του 2014 με την έκθεση «Βόλος- Ν. Ιωνία: τόσο κοντά, τόσο μακριά» που ήταν αφιερωμένη στα 90 χρόνια από την ίδρυση του προσφυγικού Συνοικισμού στη Ν. Ιωνία. Στο χώρο του Μουσείου υπάρχει χώρος εκδηλώσεων και εκπαιδευτικών δράσεων, ενώ κατά διαστήματα φιλοξενεί περιοδικές εκθέσεις («Της μόδας τα γυρίσματα», «Όψεις και μνήμες της διατροφής στη Μαγνησία» κ.α.)
3. Αρχοντικό Ζαφειρίου
Κτίστηκε το 1895 στο χωρίο Άγιος Ονούφριος του Πηλίου και είναι από τα πλέον αντιπροσωπευτικά δείγματα του νεοκλασικισμού στο Πήλιο. Γι αυτό το λόγο κηρύχθηκε διατηρητέο από το Υπουργείο Πολιτισμού. Σε αυτό μπορούμε να δούμε τεκμήρια όπως έπιπλα, αντικείμενα, φωτογραφίες και έργα τέχνης που είναι σχετικά με τα αστικά σπίτια των εύπορων οικογενειών του Βόλου και του Πηλίου.
4. Τυπογραφικό μουσείο εφημερίδας Θεσσαλίας
Το Μουσείο της μακροβιότερης ελληνικής επαρχιακής εφημερίδας. Ξεκίνησε το 1898. Σε μια αίθουσα φιλοξενεί τόσα χρόνια καθημερινής ιστορίας και τεχνολογίας. Λινοτυπικές μηχανές του 19ου αιώνα, πιεστήρια, κόφτρες, εξαρτήματα τυπογραφείων, τραπέζια στοιχειοθεσίας και φυσικά το παλαιότερο και πληρέστερο αρχείο εφημερίδας στην Ελλάδα με περισσότερες από 1.000.000 σελίδες και 40 βιτρίνες με διακεκριμένα ιστορικά πρωτοσέλιδα κάνουν τον χώρο αυτό αμέσως μοναδικό.
5. Μουσείο Θεόφιλου
Η οικία Κοντού στην Ανακασιά του Πηλίου είναι από τα σημαντικότερα νεότερα μνημεία της περιοχής. Η ζωγραφική διακόσμηση του σπιτιού άρχισε από το ζωγράφο Θεόφιλο Χατζημιχαήλ το 1912 και χωρίζεται σε δυο ζώνες. Στην κάτω ζώνη ζωγράφισε διάφορα διακοσμητικά θέματα, όπως μια μεγάλη ποικιλία από γλάστρες με λουλούδια και πουλιά, σιντριβάνια, αγρίμια και σκηνές κυνηγιού. Στην επάνω ζώνη βρίσκονται 14 μεγάλοι πίνακες με θέματα παρμένα από την Ελληνική Επανάσταση. Στο στενό μέρος της σάλας ζωγράφισε τέσσερις Θεούς του Ολύμπου και μια μεγάλη τοπιογραφία με θέμα την Ανακασιά και στο βάθος τη Μακρινίτσα και την Πορταριά. Στο μουσείο παρουσιάζεται και η ζωή του μεγάλου ζωγράφου, τον οποίο κάποιοι αδίκησαν, αλλά αυτός ζούσε μέσα από την τέχνη του, κάτι που ακόμα φαίνεται από τα έργα του.
6. Μουσείο Πλινθοκεραμοποιίας Τσαλαπάτα
Το Μουσείο στεγάζεται στο παλιό Εργοστάσιο Πλινθοκεραμοποιίας των Νικολάου και Σπυρίδωνος Τσαλαπάτα. Παρουσιάζει την καθημερινή ζωή στο εργοστάσιο, καθώς και όλα τα στάδια παραγωγής διαφορετικών τύπων κεραμιδιών και τούβλων. Πρόκειται για μοναδικό στο είδος του, καθώς αποτελεί ένα σπάνιο δείγμα διασωζόμενου βιομηχανικού συγκροτήματος στην Ελλάδα. Η παραγωγική διαδικασία έχει συντεθεί βήμα προς βήμα: βαγονέτα, δεξαμενές αργίλου, τριβεία, πρέσες, κοπτήρες ξηραντήρια και η επιβλητική κάμινος Hoffman. Παράλληλα φιλοξενεί δραστηριότητες και για μικρά παιδιά.
7. Σιδηροδρομικό Μουσείο Θεσσαλίας
Στεγάζεται στον όροφο του κτιρίου του σιδηροδρομικού σταθμού Βόλου, που κτίστηκε το 1882 αμέσως μετά την απελευθέρωση της πόλης από τους Τούρκους, σε σχέδια του Εβαρίστο ντε Κίρικο, πατέρα του διάσημου ζωγράφου Τζιόρτζιο ντε Κίρικο. Το κτίριο του σταθμού, με την απλή νεοκλασική τυπολογία όψεων, τη δίρικτη στέγη και τον ξύλινο διάκοσμο στο περίγραμμά της, από τα ελάχιστα κτίρια που απέμειναν στην πόλη μετά τους σεισμούς, υπήρξε ζωτικό κύτταρο της εμπορικής, οικονομικής, πολιτιστικής και κοινωνικής ζωής της πόλης. Πρόσφατα για μικρό χρονικό διάστημα, ο χώρος του ΟΣΕ Βόλου φιλοξενούσε για επισκευή το βασιλικό Βαγόνι του Βασιλέως Γεωργίου το οποίο μεταφέρθηκε στη Θεσσαλονίκη για να εκτεθεί στην ΔΕΘ.
Μια βόλτα στο μουσείο είναι μια ευκαιρία για να μάθεις κάτι νέο! Δώσε ζωή στο παρελθόν μας!
Βασιλική Ζήση
Μουσειολόγος
